Konsul a ambasador – kto nam może pomóc za granicą?

Niektórzy pojęcia konsulat i ambasada stosują zamiennie, kiedy mają na myśli placówkę dyplomatyczną. Jednak każde z nich różni się zakresem obowiązków, które mogą świadczyć dla obywateli. To, co łączy obie te instytucje to dbanie o ochronę i reprezentację interesów obywateli poza granicami ojczystego państwa. Do kogo powinniśmy zgłosić się w przypadku problemów podczas przebywania za granicą? W czym nam może pomóc konsul, a w czym ambasador?

Czym zajmuje się konsul?

Konsulat jest placówką dyplomatyczną niższej rangi, która podlega pod ambasadę. Konsul to urzędnik, który jest w hierarchii pod ambasadorem – pracownicy konsularni zajmują się obsługą obywateli poza granicami swojego państwa od strony formalnej. W razie kłopotów podczas pobytu za granicą w większości przypadków, po pomoc będziemy się zwracać do konsulatu. Na przykład w sytuacji zaginięcia dokumentów i potrzeby wydania np. paszportu tymczasowego lub wniosku o wydanie wizy dla obcokrajowców. Konsulat pełni również funkcję urzędu stanu cywilnego. W odróżnieniu od ambasad, urzędy konsularne niekoniecznie muszą mieć siedzibę placówki w stolicy kraju przyjmującego. Jeżeli w jakimś kraju nie ma siedziby naszego konsulatu, wówczas jego obowiązki przejmuje ambasada w innym kraju lub placówka innego państwa członkowskiego UE. 

Jaką rolę pełni ambasador?

Ambasador to reprezentant głowy państwa na obczyźnie. Sama ambasada jest najważniejszą placówką dyplomatyczną, która pełni rolę bardziej reprezentacyjną niż pomocniczą dla zwykłych obywateli. Jednak może pomóc w kwestiach formalnych jeżeli w danym kraju nie ma urzędu konsularnego. Do zadań ambasady należą m.in. dbałość o dobre relacje między państwami, o bezpieczeństwo obywateli, którzy przebywają na terytorium kraju działalności placówki, a także ewentualna pomoc prawna w nagłych przypadkach. Ambasadorzy zajmują się również promocją państwa wysyłającego poprzez promowanie kultury, obyczajów, a także historii. Prawo dyplomatyczne określa specjalne przywileje typu nienaruszalność i nietykalność placówek misji dyplomatycznych oraz reprezentantów kraju. Skutkiem jest fakt, że w dużym uproszczeniu terytorium ambasady nie podlega prawu kraju, w jakim się znajduje budynek, a panują tam przepisy państwa, które reprezentuje. 

Placówki dyplomatyczne dla zwykłego obywatela

Urzędnicy konsularni działają dla obywateli w granicach prawa i tylko w takim zakresie mogą nas wspomóc w razie ewentualnych problemów. Obowiązki konsula są wyraźnie sprecyzowane przez polskie przepisy. Jeżeli podczas przebywania na obczyźnie zgubimy paszport, będziemy wyjątkowo potrzebować pośrednictwa w pomocy finansowej od rodziny lub zostaniemy zatrzymani przez policję, to urząd konsularny pomaga obywatelom właśnie w takich sytuacjach. W przypadku bardziej przykrych okoliczności tak jak np. śmierć lub zaginięcie, konsul może pomóc powiadomić rodzinę osoby zmarłej oraz wspomóc w załatwianiu formalności. Od konsula nie możemy oczekiwać, że będzie on pełnił funkcję adwokata lub, że w przypadku problemów prawnych, w naszym imieniu zaangażuje on miejscowego prawnika. Pamiętajmy, że nie świadczy on usług, jakie mogą nam zaoferować biura turystyczne lub banki, czy pośrednictwa w zakresie uzyskania zgody na zatrudnienie.