Czym są anomalie ekonomiczne i czy można je przewidzieć?

Akcje, obligacje, surowce, waluty tradycyjne, kryptowaluty itd. Inwestując lub jedynie interesując się, chociażby jedną gałęzią gospodarki często wyszukujemy wszelkie informacje dostępne na jej temat. Analizujemy wówczas dane z należytą starannością. Wszystko to po to, aby finalnie „poczuć” rynek i jak najlepiej go zrozumieć. W tym zrozumieniu pomóc nam mogą również różne hipotezy stawiane przez innych inwestorów i badaczy. Każda z nich jest oparta na pewnych założeniach, które czasem bezlitośnie weryfikuje rzeczywistość. 

Czym są anomalie ekonomiczne?

Anomalie to nic innego jak odchylenie od normy. W świecie ekonomii rozumiane są jako wydarzenia na tyle silne, aby wyraźnie wpłynąć na obraz rynku. Mogą doprowadzić do zmiany kierunku kursów, wywołania poruszenia podczas trwającej akumulacji czy rozpędzenia powolnego trendu. W literaturze często spotykamy wytłumaczenie anomalii rynkowej poprzez jej konfrontację z hipotezą rynku efektywnego. Ta zakłada, że jego uczestnicy zachowują się racjonalnie oraz że ceny obowiązujące w danym momencie odzwierciedlają wszelkie dostępne dla inwestorów informacje. Anomalie, tak jak wcześniej wspomniano, zaburzają ten stan. Są sytuacjami, które zaskakują rynek. Edgar Peters (autor książek o tematyce inwestycyjnej) poszerzył to zagadnienie o możliwość osiągnięcia ponadprzeciętnych zysków w przypadku trafnego przewidzenia anomalii. Aby tego dokonać, musimy jednak na samym początku je poznać i zrozumieć. Jak to w życiu bywa, nie wszyscy analitycy i inwestorzy podzielają opinię Edgara. Niektórzy nawet podważają istnienie anomalii. Z tego powodu możemy wyszczególnić trzy różne podejścia do opisywanego zjawiska. Pierwsze, przed chwilą wspomniane, wyklucza ich istnienie. Jego zwolennicy twierdzą, że anomalie nie występują, a gwałtowne ruchy kursowe zaskakują jedynie tych, którzy nie rozumieją rynku wystarczająco dobrze i nie są przygotowani na zmiany. Dla drugich anomalie są wydarzeniami, których nie da się przewidzieć i zarazem przeczą one teorii rynku efektywnego, której nie uznają. Trzecia grupa uwzględnia istnienie zarówno hipotezy rynku efektywnego jak i występowanie anomalii giełdowych, traktując je jako odchylenia od tej tezy.

Anomalie kalendarzowe

Najszerzej znanymi anomaliami giełdowymi są tzw. anomalie kalendarzowe. Są one związane z trendami rynku, które występowały w określonych porach roku, miesiącach, dniach itd. Zostały zauważone na podstawie wieloletnich obserwacji dzięki swojej cykliczności. Przykładem jest zjawisko „szybkiej” hossy na początku roku kalendarzowego, nazwane efektem stycznia. Tłumaczy się je wdrażaniem w tym miesiącu nowych strategii inwestycyjnych przez podmioty biorące aktywny udział na rynku. To napędza popyt, co w konsekwencji podnosi wyceny aktywów. Inną anomalią jest tzw. Rajd Świętego Mikołaja. Zakłada on wzrosty na końcu grudnia oraz w dwóch pierwszych dniach nowego roku kalendarzowego. Powodem mają być świąteczne nastroje i zwyczaje napędzające niektóre branże, które w tym czasie zbierają największe plony. Kolejnym przykładem jest dobrze znane inwestorom powiedzenie “Sell in May and Go Away” powiązane z Efektem Halloween. Według niego inwestorzy powinni sprzedać swoje akcje wraz z początkiem maja  i wrócić na rynek w ostatnich dniach października (Halloween). Dlaczego? Na podstawie wieloletnich obserwacji zauważono, że w okresach listopad-kwiecień rynek przynosi większe stopy zwrotu niż miesiącach maj-październik.

Czy istnieją inne anomalie giełdowe?

W literaturze można przeczytać także o innych kategoriach anomalii ekonomicznych. Autorzy w swoich publikacjach próbują powiązać trudno wytłumaczalne odchylenia cen z niektórymi cechami spółek, bądź publikowanymi przez nie informacjami. Pytanie brzmi, czy to nadal są anomalie? Przeciwnicy twierdzą, że te odstępstwa wiążą się z dokładną analizą spółki lub psychologią człowieka związaną z grą pod wydarzenia.

Czy da się przewidzieć anomalie ekonomiczne i wykorzystać je na rynku?

Przyczyny zaburzeń cen na rynku wzbudzają ciekawość wielu inwestorów. Znając czas i miejsce ich wystąpienia bylibyśmy w posiadaniu skutecznego narzędzia do pomnażania kapitału. Sęk w tym, że nikt z nas nie ma tak zwanej szklanej kuli. Nikt nie wie, co się wydarzy za 5 minut. Próbując przewidzieć wystąpienie anomalii rynkowej musimy mieć pełną świadomość, że jest to jedynie ocena wystąpienia danej sytuacji wykonana z pewnym prawdopodobieństwem. Inni nazwą to zwykłą nadzieją na powtórzenie się sytuacji z przeszłości. Pojęcie anomalii ekonomicznej przez jednych jest lekceważone. Drugim daje szersze spojrzenie na rynek, gdyż twierdzą, że anomalie ekonomiczne są jego nieodłączną częścią.