WIBOR. Co to jest i jaki ma wpływ na kredyt?

Kredyty to jedno z podstawowych narzędzi systemu bankowego i gospodarki rynkowej jako całości. W celu prawidłowego funkcjonowania niezbędne jest wdrożenie rozwiązań, które przynoszą jasne zasady i stabilność. Do jednego z podstawowych narzędzi należy przyjęcie stopy procentowej, która jest wyznacznikiem dla oprocentowania pożyczek. W Polsce mowa w tym wypadku o stawkach WIBOR (jeszcze).

Co to jest i od czego zależy?

Warto zacząć od podstawowego pytania: co to jest WIBOR? WIBOR to akronim od Warsaw Interbank Offer Rate. Tłumacząc na polski, jest to stopa procentowa, po jakiej banki udzielają sobie nawzajem pożyczek. Od czego zależy aktualna stawka WIBOR? Wyznaczana jest codziennie jako średnia arytmetyczna wielkości oprocentowania podawanego przez największe polskie banki. Fixing WIBOR to określenie na cały proces ustalania stawki oprocentowania. W ten sposób największe instytucje finansowe (czyli też kredytodawcy) przyjmują, po jakiej stopie pożyczą sobie nawzajem środki na określony czas. Właśnie dlatego przy WIBOR zawsze widnieje dopisek określający, na jaki okres bank miałby złożyć depozyt (np. 1M, 3M, czy 6M, gdzie M oznacza miesiąc). Kredytodawcy nie wyznaczają jednak wartości takiej stopy, spoglądając w gwiazdy. Patrzą w zupełnie innym kierunku, a dokładnie na oficjalne stopy procentowe ustalane przez Radę Polityki Pieniężnej. W przypadku miesięcy nie interesuje ich przecież aktualna stopa, więc analitycy są zmuszeni prognozować poziom stóp, który RPP dopiero wyznaczy w określonej perspektywie. Zgodnie z prawem, maksymalna wysokość odsetek kredytu ani pożyczki nie może być większa niż czterokrotność stopy lombardowej.

Jaki WIBOR jest korzystniejszy?

Skoro wiemy już, czym są oznaczenia przy WIBOR, to przyjrzyjmy się stawkom najczęściej zapisanym w umowach kredytowych.

• WIBOR 1M

WIBOR 1M rzadko używany jest przy pożyczkach hipotecznych, ale można go spotkać np. w przypadku kredytów konsumpcyjnych. W tym wypadku banki w dużej mierze przewidują, co się wydarzy tylko i wyłącznie na następnym posiedzeniu RPP. Stąd WIBOR 1M bywa mocno zbliżony do wartości aktualnych stóp procentowych wyznaczonych przez Radę. Niestety dla kredytobiorców, niedawny cykl podwyżek stóp sprawił, że tylko w ciągu roku WIBOR 1M wzrósł o prawie 7%.

• WIBOR 3M

W mediach jednak o wiele częściej słyszymy o stawkach WIBOR 3M i WIBOR 6M. Wszystko dlatego, że to najczęstszy wybór przy kredytach hipotecznych, czyli dotyczących zakupu nieruchomości. O ile pożyczki na cele konsumpcyjne również mogą stanowić poważne obciążenie dla domowego budżetu, o tyle hipoteki charakteryzują się o wiele niższym poziomem kredytów zagrożonych, czyli takich, gdzie występują problemy z regularną spłatą zobowiązań. Polacy są skłonni zrezygnować z wielu rzeczy, ale nie z własnej nieruchomości. Tym bardziej boli kredytobiorców, gdy WIBOR 3M wyraźnie przekracza poziom aktualnych stóp procentowych NBP.

• WIBOR 6M

Obecnie jeszcze wyżej od WIBOR 3M wyznaczony jest WIBOR 6M. Oznacza to, że mimo zastopowania przez RPP cyklu podwyżek, banki spodziewają się jeszcze kolejnych ruchów wzwyż w nadchodzących miesiącach. Jednym z powodów pauzy na stopach w wykonaniu Rady mógł być właśnie strach przed załamaniem się rynku nieruchomości, gdyby spłata hipotek stała się niewykonalna dla dużej liczby gospodarstw domowych. Wielu kredytobiorców w tej chwili płaci raty dwukrotnie wyższe niż jeszcze latem 2021 roku. W listopadzie 2022 roku WIBOR 6M przekroczył już 7,5% i tak wysoko nie był od dwudziestu lat, co pokazuje pewną „epokowość” obecnych wydarzeń.

Jak WIBOR wpływa na wysokość rat kredytu?

Wiemy już, że na WIBOR wpływają stopy procentowe wyznaczane przez RPP. Jednak jaki wpływ na kredyt ostatecznie ma WIBOR? Przecież każdy pożyczkobiorca łatwo stwierdzi, że oprocentowanie jego kredytu jest wyższe od stawki WIBOR. Wysokość oprocentowania kredytów to jednak nie tylko stawka WIBOR. Do niej trzeba jeszcze dodać marżę pobieraną przez bank, która ustalana jest przy zawieraniu umowy kredytowej. W przypadku pożyczek hipotecznych jej wartość często zbliżona jest do 2%. 

WIBOR czy WIRD? Jakie są prognozy?

Prognozy WIBOR, jak i aktualne stawki mogą wskazywać, że kredytobiorcom przyjdzie mierzyć się z wysokimi ratami jeszcze przez długi czas. W celu zmniejszenia ciężaru, z którym zmagają się kredytobiorcy, politycy i państwowe instytucje wprowadzają pewne zmiany. Głośno było o wakacjach kredytowych, które pozwalają na złapanie oddechu i przełożenie spłaty rat na koniec kredytowania. Jednak długookresowo, zarówno dla pożyczkobiorców, jak i całego systemu finansowego, ważniejsza może być zmiana, która zacznie wchodzić w życie od początku 2023 roku. Właśnie wtedy ma się rozpocząć proces wymiany WIBOR na WIRD. Co to jest WIRD? WIRD to akronim od Warszawski Indeks Rynku Depozytowego. To indeks transakcyjny opracowywany na podstawie transakcji depozytowych zawieranych przez podmioty przekazujące dane, a instytucjami finansowymi oraz dużymi przedsiębiorstwami. Jest to indeks oparty na rzeczywistych transakcjach. Z tego wynika chyba najważniejsza różnica między WIRD a WIBOR. Istnieje tylko jedna stawka WIRD, jej okres to ON (ang. overnight), czyli pokazuje oprocentowanie depozytów jednodniowych. Warto zwrócić uwagę, że taka zmiana będzie korzystna dla kredytobiorców w obecnej fazie cyklu monetarnego. Kiedy stopy wreszcie zaczną spadać, to w przypadku WIBOR 3M i 6M pożyczkobiorcy zauważą zmianę w wysokości swoich rat z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem. WIRD nie będzie już tak łaskawy. Według ekspertów cały proces wymiany stawek wyznaczających oprocentowanie kredytu może zająć nawet dwa lata. Jednak nowe produkty oparte o WIRD mogą pojawić się na rynku już za kilka miesięcy.