Dlaczego rata kredytu walutowego się zmienia?

W Polsce praktycznie wszyscy nabywcy mieszkań zaciągają kredyty hipoteczne ze zmiennym oprocentowaniem. Rata takich „hipotek” zmienia się zgodnie z wahaniami stóp procentowych. W przypadku kredytów waloryzowanych kursem obcej waluty (walutowych), poziom rat dodatkowo zależy od sytuacji na rynku FOREX. Te zmiany można dobrze pokazać na przykładzie jednego kredytu. Do analizy wybraliśmy kredyt waloryzowany kursem franka szwajcarskiego. Takie zobowiązanie spłaca około milion dorosłych Polaków (2015r.)

Wahania stopy referencyjnej to pierwsza przyczyna zmian …

Prawie wszystkie kredyty walutowe, których udzieliły krajowe banki, są rozliczane we franku szwajcarskim (ok. 540 000 aktywnych umów pod koniec 2014 r.) lub euro (ok. 105 000 umów). Dla osób spłacających takie zobowiązania, istotne są zmiany zagranicznych stóp procentowych. Aktualne oprocentowanie kredytów w CHF lub EUR jest sumą stałej marży banku oraz stopy referencyjnej. Jako stopę referencyjną (bazową) kredytodawcy zwykle przyjmują uśrednione notowania stóp rynku międzybankowego:

• LIBOR CHF 3M – dla kredytów rozliczanych we franku szwajcarskim
• LIBOR EUR 3M – dla kredytów rozliczanych w euro  

Wymienione stopy informują o oprocentowaniu trzymiesięcznych pożyczek w euro lub franku, których banki udzielają sobie na wewnętrznym rynku. Dla „złotówkowych” kredytów, rolę stopy referencyjnej pełni kwartalna lub półroczna stawka WIBOR. Niezależnie od waluty kredytu, stopa referencyjna odzwierciedla koszt pozyskania zewnętrznego kapitału przez bank.  

ZWRÓĆ UWAGĘ: Osoby, które zaciągnęły kredyt rozliczany w obcej walucie, nie biorą pod uwagę zmiany stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego.

Wszystkie stopy rynku międzybankowego (np. WIBOR, LIBOR EUR, LIBOR CHF) są ściśle powiązane z głównymi stopami, które ustala dany bank centralny. Dlatego kolejność zmian wygląda następująco:

• dla kredytu rozliczanego we franku szwajcarskim: zmiana głównej stopy procentowej Szwajcarskiego Banku Narodowego (SBN) → zmiana stawki LIBOR CHF → zmiana stopy referencyjnej kredytu hipotecznego → zmiana oprocentowania kredytu → zmiana wysokości kolejnej raty
• dla kredytu rozliczanego w euro: zmiana głównej stopy procentowej Europejskiego Banku Centralnego (EBC) → zmiana stawki LIBOR EUR → zmiana stopy referencyjnej kredytu hipotecznego → zmiana oprocentowania kredytu → zmiana wysokości kolejnej raty

Stopy rynku międzybankowego (np. LIBOR CHF i LIBOR EUR) odzwierciedlają cenę po jakiej banki pożyczają sobie pieniądze na rynku międzybankowym. Zmiany oprocentowania kredytów możemy zaobserwować po decyzji o korekcie stóp procentowych. Wiele zależy od tego, z jaką częstotliwością bank aktualizuje swoją stopę referencyjną. Najczęściej są to 3 miesiące.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Zmiana stopy procentowej zagranicznego banku centralnego (np. EBC lub SBN) może wpływać na sytuację wielu osób, które spłacają kredyt w Polsce.  

Kurs walutowy bywa równie ważny  jak oprocentowanie

Aktualne oprocentowanie jednoznacznie określa tylko ratę wyrażoną w walucie obcej. Ostateczny poziom obciążeń finansowych kredytobiorcy zależy od sytuacji na rynku walutowym. W tym kontekście trzeba pamiętać, że wszystkie instytucje sprzedające walutę potrzebną do spłaty rat (banki, kantory stacjonarne i kantory internetowe), szybko dostosowują swoje kursy do notowań z rynku FOREX. Różnica polega tylko na poziomie marży walutowej (tzw. spreadu). W przypadku kantorów internetowych (takich jak InternetowyKantor), różnica między kursem kupna i sprzedaży walut (spread) jest znacznie mniejsza, niż analogiczna wartość obliczona dla banków i tradycyjnych kantorów.

ZWRÓĆ UWAGĘ: Polskie rodziny, które wzięły kredyt w euro lub franku, zwykle nie uzyskują dochodów w tych walutach. Dlatego sytuacja na rynku FOREX jest dla nich bardzo istotna.

Znaczenie wahań kursowych można przeanalizować na rzeczywistym przykładzie (patrz poniżej).

Przykład:

Warszawskie małżeństwo w styczniu 2008 r. pożyczyło 300 000 zł (138 326 franków) na zakup mieszkania o wartości 320 000 zł. Kredyt z waloryzacją do kursu CHF/PLN ma marżę 1,30% i jest spłacany w 420 równych ratach. Pod koniec maja 2015 r. zadłużenie kredytobiorców wynosiło 115 486 franków. Dla aktualnego poziomu stopy referencyjnej (-0,86%) oprocentowanie kredytu to zaledwie 0,49% (-0,86% + 1,35%). Pod koniec maja 2015 r. rata wyrażona we frankach osiągnęła poziom 355,42 CHF. Jeżeli kurs zakupu franka (4,00 zł) spadnie do 3,80 zł, to przy niezmienionym poziomie oprocentowania i stopy referencyjnej, małżonkowie zapłacą ratę niższą o 5,00%. Taka sama zmiana będzie dotyczyła aktualnego salda zadłużenia (po przeliczeniu na złote).      

Ze względu na niski poziom stóp procentowych w Szwajcarii i Strefie Euro, źródłem ryzyka dla rodzimych kredytobiorców jest przede wszystkim zmienność rynku FOREX. Na razie skutki ryzyka walutowego mocno odczuły osoby zadłużone we franku szwajcarskim. Trzeba jednak pamiętać, że do 2015 r. większość takich klientów banku zaoszczędziła kilka lub kilkanaście procent na niższych ratach.