10 sposobów na bardziej etyczne podróże

Możliwość taniego, swobodnego poruszania się po świecie to błogosławieństwo, dzięki któremu coraz więcej osób może podróżować i które sprawia, że możemy wyjeżdżać znacznie częściej. Problem w tym, że jest to także przekleństwo dla środowiska naturalnego i regionów, które zmagają się ze zjawiskiem overtourismu. Na szczęście odpowiedzialne, ekologiczne podróże są coraz popularniejszym tematem. W tym tekście znajdziesz 10 wskazówek, które pomogą Ci podróżować bardziej odpowiedzialnie.

1. Jeśli możesz, zrezygnuj z samolotu

Dostępność tanich lotów sprawiła, że myśląc o zagranicznych podróżach niemal automatycznie decydujemy się na kupno biletów lotniczych. Jest to szybki, tani i wygodny środek transportu, ale zazwyczaj wypada najgorzej pod względem ekologicznym. Zazwyczaj, bo w przeliczeniu na jednego pasażera niekiedy jeszcze gorzej wypada pozornie niewinna jazda samochodem. Jeśli musimy ograniczyć decyzję do dojazdu autem lub przelotu, możemy skorzystać z dostępnych w internecie kalkulatorów emisji zanieczyszczeń, by dowiedzieć się, która opcja będzie dla środowiska mniej szkodliwa. 

Najlepszym dla środowiska naturalnego transportem krajowym i międzynarodowym jest kolej. Jazda pociągami jest przy okazji doskonałym sposobem na zwiedzenie całego kraju i zobaczenie go z nieco innej perspektywy, której nie da nam ani lot, ani podróż autostradą. Trzeba jednak przyznać, że pociągi często są najdroższym środkiem transportu, co dla wielu jest barierą nie do przejścia. Nie mówiąc już o tym, że dojazd np. do Francji mógłby nam zająć pół urlopu. Wśród osób troszczących się o środowisko, które nie mogą/nie chcą rezygnować z transportu lotniczego, dość popularnym rozwiązaniem stają się akty “zadośćuczynienia” za swoją podróż. Najprostszą tego formą jest dokonanie tzw. opłaty środowiskowej przy kupowaniu biletu lub samodzielne przekazanie darowizny na rzecz organizacji ekologicznej; trudniejszą, ale może bardziej satysfakcjonującą, wolontariat w miejscu, do którego lecimy, sprzątanie plaży i inne działania mające pozytywny wpływ na tamtejsze środowisko naturalne i społeczne. 

2. Na miejscu korzystaj z komunikacji miejskiej

Choć w przypadku samego dojazdu do celu naszej podróży, skromny budżet może nam uniemożliwić wybór bardziej ekologicznej opcji, na miejscu zazwyczaj łatwiej nam będzie podejmować bardziej odpowiedzialne decyzje. Po mieście, które odwiedzamy najlepiej poruszać się pieszo, na rowerze czy hulajnogach miejskich lub wybierać komunikację miejską, rezygnując z taksówek czy wynajmu auta. Po kraju można zaś przemieszczać się, korzystając z autokarów i pociągów. Jeśli w danym regionie jest to możliwe, można wykorzystać też carpooling czy nawet autostop, aby niepotrzebnie nie zwiększać emisji zanieczyszczeń, czy nawet korków, które są ogromnym utrapieniem w najbardziej obleganych przez turystów miastach.

3. Zanim wyjedziesz, dowiedz się, czego unikać

Każdy region ma własne problemy, a te miejsca, do których z całego świata napływają turyści często nie mogą sobie z nimi poradzić właśnie przez tłumy przyjezdnych. Niestety, problemy społeczne i ekologiczne trapiące najbardziej turystyczne miejsca rzadko kiedy są widoczne na pięknych zdjęciach z wakacji, wykadrowanych w taki sposób, by nie było widać zaśmieconych plaż czy łamania podstawowych praw człowieka. Jeśli nie chcemy dokładać się do cierpienia zwierząt, ludzi i niszczenia lokalnej flory, przed wyjazdem warto zrobić własny research i na miejscu uniknąć nieetycznych praktyk, które często są realizowane właśnie w celu zabawiania turystów.

4. Wybierz odpowiedni termin

Ta wskazówka dotyczy zjawiska overtourismu, który sprawia, że w sezonie najpopularniejsze miasta, takie jak Wenecja, niemal nie są w stanie udźwignąć ilości turystów. Jest to problem nie tylko dla miasta i jego mieszkańców, ale też dla samych turystów. Ostatecznie zwiedzanie muzeum urozmaicone ciągłym poszturchiwaniem przez tłum czy czekanie w kolejce przez kilka godzin każdemu odbiera przyjemność z wypoczynku. Jeśli jest to możliwe, warto do najbardziej obleganych miejsc jechać poza sezonem. Dla nas jest to szansa na tańszy nocleg i spokojniejszy wypoczynek, a dla odwiedzanego regionu ulga i bardziej zrównoważony model funkcjonowania.

5. Kupuj pamiątki wyprodukowane przez lokalną społeczność

Ten punkt łączy wspieranie lokalnej społeczności z aspektem ekologicznym. Choć sklepiki z pamiątkami są pełne rzeczy, które mają nam przypominać o odwiedzanym miejscu, większość z nich wcale nie jest tam wyprodukowana. Najczęściej pochodzą z Dalekiego Wschodu, gdzie nierzadko produkowane są bez poszanowania praw człowieka – i właśnie dlatego są takie tanie. Dodatkowo, ich transport generuje niepotrzebne zanieczyszczenia. Znacznie bardziej odpowiedzialnym wyborem będzie zakup rękodzieła lokalnych twórców czy produktów tamtejszych drobnych przedsiębiorców. Warto też wybierać lokalne restauracje, zamiast sieciówek, ale akurat to większości turystów przychodzi naturalnie ze względu na chęć spróbowania lokalnej kuchni.

6. Nie dokładaj się do cierpienia zwierząt

Szczególnie w krajach, które są dla nas bardziej egzotyczne, popularne jest wykorzystywanie dzikich zwierząt do zapewnienia turystom niezapomnianych atrakcji. Choć zdarzają się miejsca, w których stworzenia te traktowane są dobrze i z szacunkiem, w większości przypadków rozrywka dla turystów okupiona jest codziennym cierpieniem zwierząt. Przed wyjazdem warto sprawdzić, które miejsca można odwiedzić, a które lepiej omijać z daleka. Ta sama uważność dotyczy pamiątek – kupowanie takich rzeczy jak płetwy rekinów, sproszkowane rogi nosorożców czy wyroby z kości słoniowej zdecydowanie nie wpisuje się w profil odpowiedzialnego podróżnika. Nie mówiąc już o tym, że przewożenie takich rzeczy do Europy może być po prostu nielegalne.

7. Stosuj się do zasad chroniących lokalne zasoby

W wielu krajach ze względu na duży napływ zwiedzających zostały wprowadzone zasady, które mają niwelować negatywne skutki turystyki. Szanujmy je i traktujmy tamtejsze zasoby naturalne tak dobrze jak własne (chyba że nawet w Polsce idzie nam to słabo – wtedy zachowujmy się lepiej, bo jesteśmy w odwiedzinach). Nie wychodźmy poza szlaki i miejsca wyznaczone dla turystów, nie dokarmiajmy zwierząt, jeśli jest to zakazane, nie hałasujmy, segregujmy śmieci we właściwy sposób, stosujmy się do norm społeczno-kulturowych. W przypadku tych ostatnich wiele osób mieniących się odpowiedzialnymi turystami twierdzi, że powinno się unikać wyjazdów turystycznych do krajów, w których łamane są prawa człowieka lub które branżę turystyczną opierają na wyzysku ludzi i środowiska naturalnego. Każdy musi ustosunkować się do tego samodzielnie, a przynajmniej poświęcić chwilę na przemyślenie tego oraz odpowiedni research i podjąć świadomą decyzję przed każdą podróżą.

8. Unikaj jednorazówek

W podróżach zależy nam na wygodzie, a więc i na małym, lekkim bagażu. Ten komfort niestety bardzo często wiąże się z generowaniem ogromnej ilości śmieci, które zostawiamy po sobie w odwiedzanym kraju. Warto unikać jednorazówek, a więc zabrać ze sobą wielorazowe słomki, butelki, sztućce i pojemniki na żywność, które pozwolą nam uniknąć generowania plastiku podczas korzystania z dóbr street foodu czy lokalnych barów. Warto też zaopatrzyć się w małe buteleczki do szamponów czy żelów pod prysznic, które można wykorzystać w każdej kolejnej podróży, zamiast kupować tzw. miniaturki lub korzystać z produktów oferowanych w hotelu.

9. Uważaj na kremy z filtrem

Ta rada wbrew pozorom nie dotyczy tego, by uważać na to, by za bardzo się nie opalić, choć i to jest wskazane. Stosunkowo niedawno okazało się, że kremy, które ratują nas przed poparzeniami słonecznymi, mogą mieć katastrofalny wpływ na faunę i florę morską. Przykładowo Hawaje od 2021 roku mają wprowadzić zakaz stosowania kremów z filtrem, które są szkodliwe dla raf koralowych i poszczególnych gatunków morskich zwierząt. Kremy z filtrem jak najbardziej można, a nawet trzeba stosować, ale podczas zakupów koniecznie wybierzmy taki olejek, który nie zaszkodzi ani nam, ani środowisku naturalnemu.

10. Sprzątaj po sobie (a nawet po innych) 

Ta ostatnia zasada powinna być oczywista dla wszystkich, ale każdy, kto kiedykolwiek znalazł się w miejscu tłumnie odwiedzanym przez turystów wie, że dla ogromnego odsetka ludzi, taka postawa jest zbyt trudna do przyjęcia. Istnieje powiedzenie, które mówi, by z podróży nie zabierać niczego poza zdjęciami i nie zostawiać niczego poza śladami stóp, i warto się do niego stosować chociaż częściowo.

 

Odpowiedzialne podróżowanie wymaga dużej uważności, bo nierzadko zachowania, które wydają nam się całkowicie nieszkodliwe, okazują się być problemem dla lokalnych społeczności i środowiska naturalnego. Powyższe wskazówki to kropla w morzu zmian, które turyści na całym świecie powinni zacząć włączać w swój styl podróżowania. Warto jednak od nich zacząć i na własną rękę pogłębiać wiedzę o tym, co może pomóc regionom, które odwiedzamy, a co może im zaszkodzić.